|
เรื่องน่ารู้ในหมู่ลูกเสือ
ตอน : ผ้าผูกคอเป็นสิ่งที่จำเป็นของลูกเสือ
ผ้าผูกคอ เป็นจุดเด่นที่แสดงถึงความสง่างาม นับว่าเป็นส่วนหนึ่งที่ดึงดูดสายตาผู้พบเห็นนอกเหนือ จากเครื่องหมายต่าง ๆ (Badges & Insignia) ซึ่งมีผู้เปรียบเทียบว่า
...ผ้าผูกคอลูกเสือเสมือนหนึ่งการแต้มสีสันของมวลดอกไม้
(ผ้าผูกคอ) บนสีสันของความนุ่มนวลบนพื้นโลก...
(เครื่องแบบลูกเสือ)
เสมือนการแต้มสีสันบนผ้าใบเรือของเรือในเมืองเวนิช (
Venice
) หรือหลากสีสันของผืนผ้าใบในตลาดนัดเมืองไคโร (
Cairo
) หรือหลากสีสันของกล่องใส่เสื้อกันหนาวของนักศึกษาในวิทยาลัย
ผ้าผูกคอนับเป็นมรดกตกทอดจากลูกเสือเก่า เหล่านักบุกเบิก
และบุคคลทั่วไป สร้างความมีชีวิตชีวาให้กับลูกเสือ เมื่อมองให้ลึกถึงสีสันของผ้าผูกคอที่ได้พบเห็นนั้น
สามารถบ่งบอกถึงความกระตือรือร้น และความไม่หยุดนิ่ง ยิ่งเมื่ออยู่ในขบวนสวนสนาม
หรือเมื่อขบวนเข้าสู่ท้องถนนประกอบกับเสียงของกลองนำขบวนด้วยแล้ว ยิ่งทำให้กระตุ้นความรู้สึกตื่นเต้น
เร้าใจต่อผู้พบเห็น
ผ้าผูกคอ เปรียบเสมือนใบเบิกทางหรือเครื่องหมายแสดงความเป็นลูกเสือ
เสมือนหนึ่งเครื่องหมายการค้าที่ไม่ต้องจดลิขสิทธิ์ ไม่ต้องโฆษณาประชาสัมพันธ์
แต่สาธารณะชนสามารถจดจำได้โดยทั่วไป เช่น เมื่อเกิดอุบัติภัยตามที่ต่าง ๆ อาทิ แผ่นดินไหวในเมืองซานต้า
บาร์บาร่า (
Santa Barbara
) หรือ ในเมืองอิลลินอยส์ (
Illinois
) และเมืองอินเดียน่า (
Indiana
) ระหว่างเกิดความหายนะที่ทรอนาโด (Tornado) พัดเข้าสู่เมือง
ลูกเสือผู้ที่ผูกผ้าผูกคอเพื่อเข้าช่วยเหลือผู้ประสบภัยสามารถผ่านแนวกั้นของฝ่ายตำรวจ
และเข้าร่วมกับหน่วยพยาบาลได้ โดยที่บางคนไม่ได้สวมเครื่องแบบมีแต่ผ้าผูกคอเท่านั้น
หน่วยลูกเสือซึ่งสวมเครื่องแบบ ที่มีผ้าผูกคอสีสันสวยงามนั้น
จะดูโดดเด่นสวยงามยิ่งเมื่อมาอยู่ในที่ชุมนุมหรือในขบวนสวนสนาม
แม้กระทั่งยืนรวมอยู่ในกลุ่มของผู้หลบแดดใต้ร่มไม้ สำหรับการออกแบบสีของผ้าผูกคอนั้น ในหลาย ๆ ประเทศ
มักให้อิสระแก่หน่วยลูกเสือสามารถออกแบบเองได้ เพื่อง่ายต่อการจดจำในหมู่ลูกเสือของตน
อีกทั้งยังเป็นการประชาสัมพันธ์หน่วยนั้น ๆ ไปในตัว สำหรับลูกเสือไทย
เราแบ่งการใช้ผ้าผูกคอเพื่อประกอบเครื่องแบบออกเป็น ๒ ส่วนใหญ่ คือ สำหรับผู้กำกับและผู้บังคับบัญชาลูกเสือ (ลูกเสือผู้ใหญ่)
และสำหรับลูกเสือ (ลูกเสือเด็ก) ซึ่งผ้าผูกคอทั้งสองส่วนมีความหมายทั้งเหมือนและต่างกัน ดังนี้
สำหรับลูกเสือ
ผ้าผูกคอ นั้นเป็นเครื่องหมายประกอบเครื่องแบบที่จำเป็น แบ่งสีตามภูมิภาคต่าง ๆ เพื่อเป็นหลักสังเกต
และแบ่งย่อยไปตามจังหวัดต่าง ๆ
ด้วยตราจังหวัดในรอบรูปสี่เหลี่ยมข้าวหลามตัดที่มุมสามเหลี่ยมด้านหลังผ้าผูกคอ
สำหรับผู้กำกับและผู้บังคับบัญชาลูกเสือ ผ้าผูกคอ
นั้นเป็นเครื่องหมายประกอบเครื่องแบบที่จำเป็น และแบ่งสีตามภูมิภาคต่าง ๆ
เพื่อเป็นหลักสังเกตเช่นเดียวกับลูกเสือ หากแต่มีขอบขลิบด้วยสีขาบ (น้ำเงินเข้ม) เพื่อบ่งบอกความเป็นผู้กำกับ
สำหรับกองลูกเสือทั่วประเทศ ส่วนผู้บังคับบัญชาที่ไม่มีกองลูกเสือให้สังกัด
โดยมากจะสังกัดส่วนกลางหรือส่วนภูมิภาค ซึ่งจะใช้ผ้าผูกคอคณะลูกเสือแห่งชาติเหมือนกันหมด คือ
สีน้ำเงินเข้มขลิบขอบด้วยสีฟ้า มีตราคณะลูกเสือแห่งชาติสีเงินในรูปวงกลม ที่มุมสามเหลี่ยมด้านหลังผ้าผูกคอ
และสุดท้ายคือ ผ้าผูกคอสำหรับกรรมการผู้ทรงคุณวุฒิของสภาลูกเสือไทยและกรรมการบริหารลูกเสือแห่งชาติ
ซึ่งจะแตกต่างเล็กน้อยกับผ้าผูกคอส่วนกลาง คือ พื้นสีน้ำเงินเข้ม (เหมือนกัน) แต่ขอบขลิบด้วยสีเหลือง (อ่อน)
และเครื่องหมายรูปตราสัญลักษณ์คณะลูกเสือแห่งชาติใช้สีทอง ดังนั้นผ้าผูกคอของผู้กำกับนั้น
นอกจากจะแยกจากลูกเสือแล้ว ยังแบ่งตามตำแหน่งที่ได้รับ จนกล่าวกันติดปากว่า ผ้าผูกคอตำแหน่ง นี่ไม่รวมถึงผ้าผูกคอกิลเวลล์
ซึ่งผู้ที่ได้รับต้องผ่านการฝึกอบรมตามหลักสูตรสากลของลูกเสือโลกแล้ว
ยังมีผ้าผูกคออย่างเป็นทางการที่ลูกเสือไทยควรรู้ อีกชนิดหนึ่ง คือ
ผ้าผูกคอคณะลูกเสือไทยเมื่อต้องเดินทางไปต่างประเทศ (ทั้งผู้กำกับและลูกเสือ-เหมือนกัน)
จะเป็นผ้าสามเหลี่ยมพื้นสีน้ำเงินเข้ม ขอบขลิบด้วยสีเหลือง (เข้ม)
มุมสามเหลี่ยมมีรูปตราแผนที่ประเทศไทยสีเหลือง
ส่วนผ้าผูกคอที่ระลึกในงานต่าง ๆ ส่วนมากจะใช้เฉพาะในงานนั้น ๆ
เท่านั้น เมื่อเสร็จสิ้นแล้วส่วนมากจะพับเก็บเป็นที่ระลึก ไม่เหมาะสำหรับนำมาผูก หรือใช้ประกอบเครื่องแบบ
ประโยชน์อีกประการหนึ่งของผ้าผูกคอ
คือ
เมื่อเกิดเหตุการณ์ฉุกเฉินที่ต้องการ
ความช่วยเหลือโดยด่วนลูกเสือก็สามารถมองหาเพื่อนร่วมหน่วยของตน
ได้ง่ายด้วยการดูสีผ้าผูกคอและร่วมกันปฏิบัติหน้าที่ช่วยเหลือ
ผู้เดือดร้อนได้ทันท่วงที
จึงสามารถกล่าวได้ว่าผ้าผูกคอ คือ
สิ่งที่ลูกเสือสามารถจดจำพวกพ้องของตนเองได้อย่างรวดเร็วมากที่สุดโลก จึงไม่เป็นเรื่องแปลกเลยที่เราจะเห็น
หน่วยงานจัดตั้งอื่น ๆ นำ ผ้าผูกคอของลูกเสือไปใช้ ทั้งประกอบเครื่องแบบและใช้ในการฝึกอบรมทั่วไป
เพื่อจัดกลุ่ม หรือแยกแยะประเภท
เมื่อเกิดเหตุฉุกเฉินท่านจึงควรร้องตะโกนเรียกหาผ้าผูกคอของลูกเสือ
เพราะนั่นอาจจะหมายถึงการช่วยรักษาชีวิตของท่านได้ ผ้าผูกคอสามารถแปลเปลี่ยนเป็นผ้าพันแผล หน้ากากกันควัน
และอื่น ๆ เท่าที่จำเป็น
สำหรับท่านที่มีปัญหาคาใจ หรือเรื่องอยากรู้ในหมู่ลูกเสือ
ถามมาได้นะครับ ผมจะพยายามหาข้อมูลที่ถูกต้องที่สุดและตอบโดยเร็วที่สุด ....สวัสดี....
ค้นคว้าและบรรยาย โดย : นายนิธิดล วงศ์ศิริกุล L.T., M.Ed., M.B.A.
|
